God is angst en een zoektocht naar bevestiging

door Saskia Meuleman

Eind 1983 werd ik geboren in een gereformeerd gezin in Leiden. Van mijn derde tot en met mijn achttiende ging ik vrijwel elke zondag minimaal één keer naar een kerkdienst. Aanvankelijk vond ik dit leuk: al die spannende bijbelverhalen, de aandacht die je kreeg, het bezig zijn met zaken die er toe doen en uiteraard ook het na de dienst gezellig thuis met z’n allen koffiedrinken met iets lekkers erbij. In mijn puberteit begon ik fundamentele vragen te stellen over alles wat met geloven te maken heeft. Ik kwam voor het eerst in contact met niet-christelijke jongeren, andere religies en dus andere opvattingen. Waarom zou God alleen christelijke mensen redden? Wat nou als ik niet geboren was in een christelijke maar in een islamitische familie? Eind 2002 overleed mijn beste vriendin op 18-jarige leeftijd aan een zeldzame ziekte. Achteraf gezien is dit het beslissende moment geweest om vaarwel te zeggen tegen alles wat met godsdienst te maken heeft. Inmiddels noem ik mezelf ‘overtuigd atheïst’ en denk ik dat ik een goede verklaring heb gevonden voor het verschijnsel godsdienst.

De grote vraag in ons leven is uiteraard waarom we leven. Anders gezegd: wat de zin is van ons leven. Tijdens mijn studie psychologie ben ik erachter gekomen en me steeds meer gaan realiseren dat ieder mens ten diepste op zoek is naar erkenning, naar geborgenheid en vooral naar bevestiging van zijn of haar mens-zijn. ‘Mag ik zijn zoals ik ben?’ is in dit opzicht een karakteristieke vraag.

Toen ik nog naar de kerk ging, waren vragen als deze heel belangrijk voor mij. En ook voor mijn ouders. In Jezus vonden we hét antwoord op deze vragen. Hij was voor onze zonden gestorven aan het kruis en omdat we hem als onze redder hadden aangenomen, mochten we verzekerd zijn van een ultieme vorm van acceptatie. Inmiddels heb ik dit idee verworpen. Als er al een God bestaat, zal het zeker geen God zijn die in zijn oneindige liefde alleen maar christenen omarmt. Ik vind het nu zelfs barbaars om zo te denken. De zoektocht naar erkenning slaat hier duidelijk door in ‘afzetten tegen’ en afgunst.

Naast deze zoektocht naar bevestiging is er volgens mij nog een andere oorzaak voor het bestaan van godsdienst te vinden. Er wordt wel eens gezegd dat de mens ten diepste bestaat uit angst en het tegenovergestelde van angst: zekerheid, liefde of hoe je het ook maar noemen wilt. Als het gaat om de godsvraag, hebben we het met name over angst voor de dood, angst voor veroordeling, angst voor eenzaamheid en angst voor ziekte. Als we hier de zoektocht naar bevestiging uitfilteren, blijft er vaak een pure angst over die heel goed verklaart waarom mensen een ultieme vorm van zekerheid willen creëren, die zij God noemen. Mijn ouders zeggen altijd tegen me: “Als God niet zou bestaan, zou het leven geen zin meer hebben. Dan zouden we ten onder gaan aan onze zwakheden”. Ik vind dit een volstrekt verwerpelijk idee. Waarom hebben we een God nodig om zin te geven aan ons bestaan? Waarom een eind maken aan dit leven als God niet zou bestaan? Waarom niet het leven nemen zoals het is: goddeloos, mooi en lelijk, moeilijk en gemakkelijk en vooral waard om te leven?

Angst is een slechte raadgever voor het leven. Zeker als het gaat om fundamentele zaken als dood, ziekte en andere moeilijke momenten. Durf te leven zonder God, durf te leven met overtuiging!

Saskia Meuleman (25) studeerde psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen en werkt in een GGZ-instelling in Oost-Gelderland.

http://www.reliflex.nl/article.aspx?ArticleId=582