Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
Sietse 45
Wie is de Jezus van het Thomas evangelie?
In de eerste plaats willen we natuurlijk weten: wie is de Jezus van het Thomas evangelie? Dat is ook de vraag die Salomé stelt in logion 61 van het Thomas evangelie:
‘Mens, wie ben jij?’
Salomé geeft zelf al een voorlopig antwoord:
‘Het lijkt alsof je namens iemand komt.’
Het is voor haar net alsof hij niet zichzelf is, maar als een soort ambassadeur zichzelf wegcijfert om namens een superieur te spreken, namens God bijvoorbeeld, zoals de joodse profeten. Misschien is Jezus ook wel een profeet.
Maar Jezus maakt meteen duidelijk dat het zo niet is. Hij zegt:
‘Ik kom namens een gelijke.’
Een gelijke! Dat is nogal wat voor Joodse oren van die tijd.
Profeten zijn geen God, ze zijn niet Gods gelijke. Ze zijn slechts spreekbuis van het goddelijke.
Deze Jezus is geen spreekbuis. Hij is wezensgelijk aan het goddelijke, zegt hij.
Nu zal dat voor traditionele christenen niet vreemd klinken. Natuurlijk, Jezus is zelf God. Zo staat het namelijk ook in de geloofsbelijdenis van Nicea:
‘Ware God uit ware God, één wezen met de Vader’.
Dus tot zover is er wat Thomas betreft nog niets nieuws te melden.
Het werkelijk andere staat pas in logion 108. Jezus zegt daar:
‘Wie uit mijn mond drinkt zal zijn zoals ik en ik zoals hij.’
Kan het nog duidelijker?
Het zou al duidelijk genoeg zijn geweest als hij had gezegd ‘Wie uit mijn mond drinkt zal worden als ik’. Maar hij voegt daar nog eens ten overvloede aan toe: ‘En ik als hij.’
Je kunt dus als mens gelijk worden aan Jezus. En dat is precies wat deze Jezus wil.
Dat is een heel andere Jezus dan die waaraan we misschien gewend zijn geraakt. Of beter gezegd: als het beeld van hem waaraan we gewend waren geraakt in het christelijke westen. Deze Jezus is niet verheven boven de mensen. Hij wil dat mensen aan hem gelijk worden.
Dat is wat we daarom steeds voor ogen moeten houden als we Thomas lezen: alles wat Jezus over zichzelf zegt, geldt altijd ook voor elk van ons. Er is tussen Jezus en ons geen wezenlijk verschil.
Hoe treffend is in dit opzicht het antwoord van Jezus op een uitroep van Petrus in Johannes 13:8:
‘O nee,’ zei Petrus, ‘míjn voeten zult u niet wassen, nooit!’ Maar toen zei Jezus: ‘Als ik ze niet mag wassen, kun je niet bij mij horen.’
Wie Jezus boven zichzelf plaatst, zoals Petrus, maakt zichzelf daarmee ongelijk aan Jezus, en zal daardoor niet worden als Jezus en Jezus dus ook niet als hij.
Het is met andere woorden dezelfde betekenis als het antwoord van Jezus op een opmerking van Thomas in logion 13:
‘Meester, mijn mond staat mij niet toe te zeggen op wie je lijkt.’
Jezus zei: ‘Ik ben jouw meester niet.’
Je kunt veel van de Jezus van het Thomas evangelie leren. Hij is een leraar, zeker weten. Maar hij is niet wezenlijk anders dan jij en ik. Hij heeft als mens onder de mensen iets ontdekt, en hij wil ons laten weten dat wij diezelfde schat, die hij als mens gevonden heeft in zichzelf, ook allemaal met ons meedragen, niemand uitgezonderd.
In het kerkelijk christendom wordt gewoonlijk beleden dat Jezus twee naturen had. Hij was mens én God. Die twee naturen van Jezus waren een heftig twistpunt bij het concilie van Nicea in 325 waarbij de grondtrekken van het kerkelijk christendom werden vastgelegd. Onder tegenstand van de monofysieten, zij die meenden dat Jezus alleen goddelijk, of alleen menselijk was, dus maar één natuur had, werd besloten dat Jezus zowel God als mens was, dus twee naturen had.
Thomas zou het daar helemaal mee eens geweest zijn, maar met dien verstande dat hetzelfde geldt voor iedereen, en niet alleen voor Jezus. Ook daarin zijn we als mens gelijk aan Jezus en hij aan ons.
De kern van de spirituele boodschap van het Thomas evangelie is dan ook dat elk mens, niemand uitgezonderd, diezelfde twee naturen heeft als Jezus, mens én God ineen.
Dat is toch wel heel anders dan in het niceense christendom.
Maar dat is niet alles. Het is niet genoeg dat te weten. Het gaat er om die twee naturen, mens en God, in onszelf één te maken, met elkaar te verbinden. Het Thomas evangelie roept op tot die eenwording in onszelf. Dat is de spirituele ontwikkelingsweg die Thomas schetst.
http://www.gnostiek.nl/thomas/thomasbetekenis.html
